Podręcznik od zawsze stanowił podstawowe źródło wiedzy. Bez względu na to, czy chodzimy do szkoły muzycznej czy uczymy się sami powinniśmy korzystać z jak największej ilości możliwych dostępnych materiałów edukacyjnych. Oczywiście starajmy się dobierać te najbardziej wartościowe pod względem merytorycznym.
Podręcznik od zawsze stanowił podstawowe źródło wiedzy. Bez względu na to, czy chodzimy
do szkoły muzycznej czy uczymy się sami powinniśmy korzystać z jak największej ilości
możliwych dostępnych materiałów edukacyjnych. Oczywiście starajmy się dobierać te
najbardziej wartościowe pod względem merytorycznym. Warto zatem zwrócić uwagę na
autora danej publikacji. Osoby uczące się w szkołach muzycznych mają pod tym względem
trochę łatwiej, bo tam nauczyciel wskaże im odpowiednie podręczniki z których maja
korzystać. Inaczej wygląda sytuacja u osób, które samodzielnie się edukują.
Większość osób rozpoczynających naukę gry na instrumencie przy wyborze podręcznika
koncentruje się głównie na podręczniku odnoszącym się tylko i wyłącznie do samego
instrumentu. Z reguły w pierwszej kolejności brane są pod uwagę te najbardziej popularne
publikacje, które w większości przypadków zatytułowane są „Szkoła gry na ……”. To jest
oczywiście jak najbardziej naturalny odruch każdego, kto rozpoczyna naukę. Warto jednak
rozważyć zakup nie tylko podręczników odnoszących się do samego instrumentu, na którym
zamierzamy podjąć naukę, ale również do tych, które odnoszą się do teorii muzyki. Teoria
muzyki dla wszystkich jest taka sama, a znajomość jej może znacznie nam pomóc w grze na
instrumencie.
Niestety zdecydowana większość osób w ogóle nie bierze takiej opcji pod uwagę. Również
usprawiedliwienie takiej decyzji u większości brzmi bardzo podobne, a tłumaczenie wygląda
najczęściej tak: mnie teoria nie interesuje, ja chcę nauczyć się grać na instrumencie, a nie być
teoretykiem czy muzykologiem. Takie podejście jest niestety dużym błędem, bo nie chodzi tu
oto, by poznać pewne zasady dla samego ich poznania. Ma to przede wszystkim na celi ułatwić
nam granie na naszym wymarzonym instrumencie. Podobnie wygląda sytuacja z niechęcią do
ćwiczenia gam, wprawek czy etiud, bez których tak naprawdę będzie nam bardzo ciężko
osiągnąć wysoki poziom umiejętności. Bez względu na to, na jakim instrumencie podejmujecie
naukę znajomość pewnych ogólnych zasad jest koniecznością. Ma to szczególnie duże
znaczenie jeżeli mamy w planach granie w zespole. To czy tą wiedzę teoretyczną powinniśmy
bardziej szczegółowo pogłębiać, czy wystarczy nam wiedza z danej dziedziny na poziomie
podstawowym, to już może być uzależnione na jakim instrumencie gramy, ale te elementarne
podstawy powinniśmy wszyscy znać.
Takim podstawowym przedmiotem w szkołach muzycznych już od pierwszej klasy jest
przedmiot brzmiący zazwyczaj: zasady muzyki i kształcenie słuchu. Jeżeli chodzi o zasady
muzyki to na takim poziomie podstawowym obejmuje on notację muzyczną, znajomość nut,
wartości rytmicznych, interwałów muzycznych itp. To są elementy, które musimy znać
chociażby po to, by móc bezproblemowo korzystać z naszego podręcznika do nauki gry na
instrumencie. Jeżeli chodzi o kształcenie słuchu to oczywistym jest, że ucząc się samemu w
domu nie zrobimy sobie dyktanda muzycznego w takiej postaci znanej ze szkoły. Nie mamy
nauczyciela, który nam zagra melodię do zapisania. Możemy jednak ten słuch kształcić sobie
w trochę inny sposób, choć bardzo podobny np.: posłuchaj jakiegoś nagrania i spróbuj sobie
ten głos główny wiodący zanotować na pięciolinii. Później zagraj to na swoim instrumencie i
sprawdź, gdzie popełniłeś błąd. Wracając do zasad muzyki, to znajomość poszczególnych
tonacji (dur-moll) i innych skal muzycznych wykorzystywanych w muzyce rozrywkowej i
jazzowej w znacznym stopniu ułatwi nam poruszanie się po instrumencie. Spojrzymy na znaki
przykluczowe w utworze na pierwszy akord i już wiemy jaka mamy tonację. Jak chcemy np.:
poimprowizować na danym motywie muzycznym, to jeżeli jesteśmy świadomi w jakiej tonacji
gramy, to będziemy wiedzieć jakie dźwięki mamy do dyspozycji, a jakich należy unikać.
Znajomość takich skal muzycznych jak pentatonika czy skala bluesowa oraz ich ogranie
umożliwi nam na swobodne konstruowanie przebiegów improwizacyjnych. Ta jak budowane
są kolejne tonacje w zrozumieniu tego pomoże nam zasada tzw. koła kwintowego. Znajomość
tego zagadnienia przyda nam się w momencie kiedy będziemy chcieli przetransponować sobie
jakiś utworu do innej tonacji.
Zobacz również instrumenty dla przedszkolaków jako świetne narzędzie do kształcenia słuchu
Drugim równie ważnym i niezwykle ciekawym przedmiotem wartym poznania jest harmonia.
Na początek proponuję rozpocząć naukę od poznania tej klasycznej, bo jest prostsza. Ten
przedmiot pomoże zrozumieć Ci wszelkie zjawiska i zasadę współbrzmień w muzyce. Nauczysz
się m.in jak dobrać prawidłowo akompaniament do utworu. Zrozumienie zasad harmonii
pozwala w łatwy sposób z jednej melodii utworzyć wielogłos. Zasada następstw
poszczególnych akordów po sobie, ich budowa czy dążenie danego akordu do rozwiązania się
na inny. Tymi wszystkim zagadnieniami zajmuje się właśnie harmonia. Jak już ten podstawowy
zakres klasyczny opanujesz i będziesz chciał jeszcze bardziej się rozwijać w tym kierunku, to
proponuje zainteresować się harmonią jazzową.
Zasady muzyki i harmonia muzyczna należą do tych elementarnych przedmiotów, których
znajomość bardzo przydatna jest w praktyce. Każdy muzyk powinien chociaż w takim
podstawowym stopniu te zagadnienia zrozumieć. Warto zatem zaopatrzyć się w dobra
publikację, która w przystępny sposób wyjaśni nam te tematy.